Аҕыйах ыйынан биһиги Улуу Кыайыы 70 сылын уруйдаан  –айхаллаан көрсөөру олоробут. Бу ытык сэрии, 1941 сыллаахха  гитлеровскай Германия биһиги Аҕа дойдубутугар уоран саба туспутуттэн саҕаламмыта. Өстөөҕү утары охсуһууга биһиги Сэбиэскэй ийэ дойдубут араас элбэх ньургун уолаттара уонна кыргыттара туруммуттара .

            Бу уоттаах сэриигэ Саха сирин эдэркээн уолаттара эмиэ кыттыыны ылбыттара. Өстөөҕү бэйэтин арҕаҕыгар Берлиҥҥа тиийэ урусхаллаһан кыайыы туһугар сырдык тыыннарын толук уурбуттара. История кэпсииринэн Саха сириттэн сэриигэ ынырыллыбыт киһи ахсаана 63 тыһыынчаҕа тиийэр,итинтэн 27 тыһыынчата сэрии уоттаах толоонуттан эргиллибэтэхтэрэ, кыайыы туһугар геройдуу охтубуттара. Онтон тыылга аччыктаан-хоргуйан 40 тыһыынча киһи суох буолбута.

              Сэриилэһэр армияҕа саха буойуттара ордук тулуурдаахтарынан, кыраҕы харахтаахтарынан, сымсаларынан биллэллэрэ. Кинилэр ортолоругар киһи тутта ааттыан сөп снайпер Федор Охлопковы. Советскай Союз геройун Федор Попову, аатырбыт артиллериһы Гаврил Протодьяконовы уонна да атыттары. Онтон тыылга, үлэ фронугар кырдьаҕас оҕонньоттор, эмээхситтэр, оҕо – дьахтар аһыыры да умнан туран, барыта кыайыы туһугар диэн девизтээх улэлээбиттэрэ. Ол курдук сэрии сылларыгар Саха сирэ государствоҕа 4 тыһыынча туонна балыгы , 90 мөлүйүөн сууммалаах күндү түүлээҕи, элбэх көмүһү туттарбыта. Ол үлэлэрин түмүгэ – Иосиф Сталинтан махтал сурук туппуттара. Төьө да элбэх сыллар аасталлар биһиги үүнэр көлүөнэ норуоппут хорсун быһыытын умнуо суохтаахпыт.  

             Итинник санааттан сиэттэрэн мин хос эһээм, сэрии актыыбынай кыттыылааҕын Данилов Гаврил Васильевич олоҕун туһунан үөрэтиэхпин баҕардым. Мин санаабар хас биирдии киһи дьиэ кэргэнин историятын билиэхтээх уонна үөрэтиэхтээх. Улуу кыайыыны уһансыйбыт төрүттэрбитин бу кэлэн иһэр үбүлүөйүнэн ахтан – санаан ааһыахтаахпыт.

Мин хос эһэм Данилов Гаврил Васильевич 1917 сыллаахха Уус – Алдан оройуонугар Орто – Эбэ диэн сиргэ төрөөбут. Кини 1939 с. – 1942 сылга дылы олохтоох сэбиэт председателинан үлэлии сырыттаҕына армияҕа ылбыттар. 1942 сылтан 1946 сылга дылы сэриигэ сылдьыбыт  бастаан 1942 с. – 1945 сылга дылы Немецтэри кытта сэриигэ Зенитнай часка сулууспалаабыт. Онтон 1945-1946 сылларга Халкин – Голга Япония сэриитигэр сэриилэспит.

Саха саллаатын аатын туһэн биэрбэккэ сылдьыбытын на5араадалара туоьулууллар: «За боевые заслуги», «За отвагу», «За победу над Германией», «За по Победу над Японией» уонна элбэх юбилейнай медаллардаах. «Орден отечественной войны» I – II истиэпэннээх орденнардаах этэ

Мин хос эһэм Гаврил Васильевич эдэр кэмнэригэр убайдарыттан ордук күүстээхтэрэ, үлэтигэр бэйэтин харыстаммакка үлэлиир, ыарахантан чаҕыйан турбат киһи этэ. Сэрии кэнниттэн 1946 – 1947 сс. «Арыылаах» колхоз, Булуҥҥа спорткомитет бэрэссэдээтилинэн, МТС-ка ыччакка политтэрийээччинэн, 1952 с. өр кэм пенсияҕа тахсыар дылы милиицийэҕэ үлэлээбит. Ол үлэлиир сылларыгар ыалдьан инбэлиит буолбут. Кэлин Уус Алдан быткомбинатыгар слесардаабыт, ССКП чилиэнэ.

Кэргэнэ Марфа Иннокентьевналыын икки оҕоломмуттара: Луиза уонна Гаврил. Луиза кэргэнинээн Сивцев Егор Семеновичтыын Бороҕоҥҥо олорбуттара, Мария диэн кыыстаммыттара,3 сиэннэммиттэрэ, билигин 2 хос сиэннэр улааталлар. Луиза Гаврильевна Мүрү оскуолатыгар олоҕун устата учууталлаабыт, интернакка иитээччинэнэ улэлээбит.  Гаврил Гаврильевич Хабаровскайга физкультурнай институту бүтэрбитэ. Кэргэнинээн Ульяна Семеновналыын Намҥа олохсуйбуттара, 5 о5олоохтор: Вася, Луиза, Муся, Дуня, Лена, 14 сиэннээхтэр.

Кини 1992 сыллаахха дойдутугар ыалдьан өлбут. Биьиги хос эһэбитинэн киэн туттабыт. Кини орденнарын, медалларын куруутун кере сылдьыахпыт.

Түмүгэр этиэм этэ – Кыайыыны уһансыбыттары мэлдьи өйдүү – саныы, көрө – истэ сылдьыахха. Биһиги кинилэр сыдьааннара, кэнчээри ыччаттара буоларбытынан киэн туттуохтаахпыт уонна үлэбин өссө хасыһан.ыйытылаһан кэҥэтиэм диэн эрэллээхпин.