Ийэм - сир урдугэр саамай таптыыр уонна кунду киьим. Кини туьунан сурэхпэр ыарыылаах да буоллар кэпсиэм. Кинини санаабат куммут суох.
Биhиги ийэбит Устинова Ульяна Петровна 1924 сыллаахха орто бааhынай дьиэ кэргэннэ биэс о5оттон тордуhунэн торообут. Улахан - кыра эдьиийэ кыра Сара, Иннокентий, Өлөксөй ийэм уонна бырааттара Баhылай.
Мин Өлөксөйү оҕо сылдьан көрөр этим, тимир ууһа этэ, быраата Василий Петрович Модутка сельсовет председателинэн үлэлээбитэ.
Аҕата Макаров Петр Васильевич, ийэтэ Сивцева Варвара диэннэр, 1 Модут олохтоохторо эбиттэр, үөһэ Ыппыт сайылыкка олорбуттар. Ийэм ийэтэ эрдэ ыалдьан өлөн ийэбин аҕата Устинов Дорофей диэн Нам киһитигэр иитиэх биэрбит, онон бииргэ төрөөбуттэргиттэн арахсан туора ыалга дьиэ ис - тас үлэтигэр оҕо эрдэҕиттэн үлэлээн, тоҥон - хатан, улахан дьону кытта тэҥҥэ үлэлээн улааппыт.
Төрөппүт аҕата ийэбин иитиэххэ биэрэн баран үс уолун кытта хоту улууска барбыт.
Аҕам Машников Спиридон Яковлевич, 1921 сыллаах төрүөх, Аҕа дойду сэриитэ саҕаламмытыгар 1941 сыллаахха сэриигэ ыҥырыллан баран, сэриилэһэ сылдьан улаханнык араанньы буолан дойдутугар кэлэн ийэбин кытта ыал буолбуттар. 11 оҕону төрөтөн билигин 7 оҕо баарбыт.
Ийэм эдэр сылдьан механизатордар курстарыгар үөрэнэн комбайыҥҥа, тракторга кылгас кэмҥэ үлэлээбит, кэлин дояркалаабыт. Фермаҕа ынах ыы барарыгар барсан фиолетовай кружкалаах этим онон ыаммыт үүт иһэрбин өйдүүбүн, ийэбэр сүктэрэ сылдьарбын, икки илиитигэр биэдэрэҕэ толору үүтү илдьэн иһэрин өйдүүбүн, ол аата 3-4 саастаах буолуом.
Ас - таҥас тиийбэт буолан бэйэтин үлэтин таһынан биир кутуу чэйгэ, табахха биригэдьиир кэргэнин ынахтарын сааҕын күрдьэр, аһатар этим диэн кэпсиирэ.
Мин 1950 сыллаахха төрөөбүтүм Балаҕан ыйын 30 күнүгэр, сэрии бүппүтүн кэннэ биэс сыл иһигэр тыа сиригэр олох ыарахан кэмигэр ас-таҥас кэмчи, чараас таҥас, тымныы, ыарахан үлэ, элбэх оҕо, ол барыта ийэбит чараас көхсүгэр суктэрилиннэҕэ.
Бу колхозка үлэтин таһынан биһигини иитээри, дьон оҥороору чааһынай хотонноох этибит, онно хас да ынах, ньирэйдэр, борооскулар, иккилии сибиинньэ кыстатара, наһаа элбэх куурусса иитэрэ, сайын күн аайы кыра биэдэрэнэн сымыыт хомуйара, биһиги оҕолор сиирбит таһынан ордор этэ, ону таһынааҕы ыалларга биэдэрэнэн сымыыт биэрэр этэ.
Биһиги ийэбит оннук сайаҕас, аһыныгас сүрэхтээх этэ. Элбэхтик саҥара сылдьыбат, биһиэхэ үчүгэйи куһаҕантан араарыыга, тугу өйдөөбөппүтүн быһааран өйдөтөрө оннук истиҥ сыһыанынан, эйэҕэс майгытынан биһигини ииппитэ, үөрэппитэ.
Хас сарсыарда аайы араас (отонноох суораттаах) күөрчэх оҥороро, кини буһарбыт алаадьыта, лэппиэскэтэ, килиэбэ олус сымнаҕас буолара, соседтар Ылдьаана лэппиэскэтэ олус сымнаҕас, минньигэс диэн киирэн чэйдииллэрин өйдүүбүн.
Биһиги ийэбит олус иистэнэр этэ, барыбытыгар телогрейка, истээх ыстаан, этэрбэс, платье, туруусук тигэр этэ, ол сиигин тииһинэн ытыран хаптатар, тигэн бүтэрдэҕинэ эмиэ биирдэ сиир бурдук дуу арыы дуу бэрсэллэрэ.
Доярка кэнниттэн ийэм ньирэй көрсөрө, Оппуорукай сайылыкка, элбэх баҕайы ньирэйдэргэ комбикормалаах үүт иһэрдэргэ көмөлөһөрбүт, киэһээ хомуйан аҕаларбыт, биир да ньирэйи өлөрбөккө төлөһүтэ улаатыннаран хайҕанара.
Кэнники сылларга картофелехранилищеҕэ үлэлээбитэ.
Сэрии сыллара, тулаайах оҕо саас, элбэх оҕо, ыарахан олох - ол барыта биһиги ийэбит кыра санныгар сүктэриллэн 53 сааһыгар олохтон барбыта. Модутка көмүллэ сытар.
Ийэбиттэн көрөн үөрэнэн билигин хас сарсыарда аайы бурдук булкуйабын, сиэннэрбэр туох эрэ саҥа, интириэһинэй бурдук ас астыыбын, ийэм иистэнэрин көрө үөрэнэн сиэннэрбэр школьнай формаларын, маскарадтарын, үҥкүүгэ кэтэр таҥастарын, кийииттэрбэр бэргэһэлэрин, халадаай платьеларын, сэлиэччиктэрин, бырааттарбар үлэҕэ кэтэр үтүлүктэрин, эр киһи соннорун, кэлин 2012 сыллаахха туоһунан дьарыктанан 84 устуука туос иһит тиктим, кылынан, сиэлинэн дэйбиирдэри, тюбетейка оҥортообутум.
Ити барыта ийэм үөрэппитэ, кэрэҕэ сырдыкка тардыспытын түмүгэ.
Биһиги ийэбит олус үөрүнньэҥ этэ, мин бастакы оҕобун төрөппуппэр Модут курдук ыраах бөһүөлэктэн Намҥа роддомҥа сатыы передача аҕалбыта. Бастакы кийиит Кэбээйиттэн кэлбитигэр үөрбүтэ даҕаны, быраатым Дорофей бултаабыт солоҥдолорун барытын биэрбитэ.
Ийэм иитиэххэ сылдьыбыт буолан, биһиэхэ оҕолоругар олох ыараханын хайдах тулуктаһарга, олоҕу сыаналыырга үөрэппитэ.
Ийэбит барахсан ситэри олорботох олоҕун салҕаан сэттэ уон сааспар тиийдим, кини үтүө санаата, дьоҥҥо үчүгэйи баҕарара биһиэхэ үтүө үөрэх буолан биһиги оҕолорбутун, сиэннэрбитин, хос сиэннэрбитин кэрэҕэ, сырдыкка талыһарга үөрэтэбит.

Ахтыыны суруйдум Дария Уваровская.

30.07.2020 сыл

Аппааны бөһүөлэгэ
Нам улууһа.